www.poradnikzdrowotny.fora.pl

bioenergoterapeuta

WPŁYW USZKODZENIA MIĘŚNIA NADGRZEBIENIOWEGO
NA STABILNOŚĆ I MOBLINOŚĆ OBRĘCZY BARKOWEJ

[link widoczny dla zalogowanych]

bioenergoterapeuta

Ewa Bręborowicz

Wybrane parametry biomechaniczne stawu ramiennego
chorych leczonych operacyjnie z powodu jego niestabilności

1 Wstęp
Budowa stawu ramiennego zapewnia doskonałą równowagę pomiędzy jego
stabilnością i ruchomością. Jest ona wynikiem ewolucji i według niektórych badaczy
dwunożna lokomocja człowieka wynika właśnie z tego, iż kończyna górna zaczęła być
używana do coraz to większej liczby czynność chwytnych i manualnych (2,3). Uwolnienie
kończyny górnej od funkcji podporowej spowodowało ewolucję budowy elementów stawu
ramiennego, która pozwoliła na zwiększenie zakresu ruchu barku. Łopatka powiększyła się
i przesunęła w kierunku kręgosłupa. Dół podgrzebieniowy zwiększył swą objętość pozwalając
mięśniom podgrzebieniowemu i obłemu lepiej rotować i obniżać głowę kości ramiennej (3).
Powierzchnia stawowa panewki łopatki zrotowała się na zewnątrz, co pozwoliło na
ustawienie stawu ramiennego bardziej w pozycji czołowej niż strzałkowej. Dzięki temu
mięśnie barku (np. zębaty przedni) uzyskały większe ramię dźwigni (3). Mięsień naramienny
dzięki obniżeniu jego przyczepu dalszego na kości ramiennej również zyskał większe ramię
dźwigni. Wyrostek barkowy powiększył się i przesunął w kierunku górnym umożliwiając
większe oddziaływanie mięśnia naramiennego na staw (3).
Prawidłowo działający staw ramienny, dzięki swej budowie i biomechanice jest
stawem o największej ruchomości, która obejmuje 65% powierzchni kuli. Jest to jednak
na tyle skomplikowany i wieloelementowy układ, że każde jego zaburzenie może
spowodować destabilizację całego systemu. Stąd zwiększona podatność stawu ramiennego na
zwichnięcia powikłane powstaniem wtórnej niestabilność. Pierwsze wzmianki
o niestabilności stawu ramiennego znaleziono na tzw. Papirusie Edwina Smitha pochodzącym
z czasów Starożytnego Egiptu (prawdopodobnie z około ok 2000 lat p.n.e.). Dokładniejszego
opisu budowy anatomicznej i wyróżnienia rodzajów zwichnięć stawu ramiennego podjął się
5
jako pierwszy Hipokrates. Opisał on również co najmniej 6 technik nastawiania zwichnięć
barku (1,3). Na przełomie XIX i XX wieku pojawiły się różne pomysły na operacyjną
stabilizację stawu ramiennego, od obkurczania torebki stawu (Thomas), przez pogłębianie
panewki (Hildebrand) aż do artrodezy (Albert). Perthes, w 1906 roku jako pierwszy zwrócił
uwagę na fakt, iż powinno się wybrać rodzaj operacji zgodnie ze stwierdzonym
uszkodzeniem. Opisał zabieg reinsercji przedniej części obrąbka i torebki stawowej. W roku
1923 Bankart opisał swoją technikę operacji polegającą na zszyciu brzegu torebki stawowej z
więzadłami. W 1939 roku stwierdził jednak, że jedyną skuteczną operacja jest doszycie
uszkodzonej części obrąbka i torebki stawowej do miejsca ich prawidłowego przyczepu.
Technika operacyjna Bankarta, była wzorowana na wcześniejszych doświadczeniach innych
autorów. Jednak sposób operacji nazwany jego nazwiskiem jest stosowany do dziś (3,4).
Początkowo wykonywano ten zabieg operacyjny metodami otwartymi jednak wraz z
rozwojem technik endoskopowych w latach 80. XX wieku również i technika stabilizacji
torebkowo - obrąbkowej Bankarta wkroczyła w epokę artroskopii. W Polsce technikę
artroskopowej stabilizacji stawu ramiennego zaczęto intensywnie praktykować na początku
XXI wieku.
Ewaluacja funkcji stawu ramiennego na przestrzeni lat stawała się również coraz
bardziej skomplikowana i drobiazgowa. Pomiary biomechaniczne ruchu barku zmierzają do
badania parametrów biomechanicznych samych mięśni jak również integracji mięśniowo –
nerwowej. Siłę mięśni mierzono początkowo subiektywnie manualnym testem siły i wyrażano
w skali Lovetta. Test ten jest oczywiście stosowany do dziś, jednak aby dokładnie
i obiektywnie zbadać szereg parametrów funkcji mięśni należy posłużyć się odpowiednimi
narzędziami. Podstawowym przyborem do tego celu jest dynamometr. Pierwsze
dynamometry były urządzeniami o mechanizmie hydraulicznym a uzyskane z nich dane
sprowadzały się do jednego wyniku. Badanie mogło odbywać się jedynie w skurczu
izometrycznym mięśnia. Najnowocześniejsze dynamometry elektroniczne dają możliwość
pomiaru zarówno w warunkach statycznych jak i dynamicznych, w każdym możliwym
rodzaju skurczu mięśnia. Uzyskane z nich dane mówią o różnorodnych aspektach funkcji
mięśni oraz ich wzajemnego współdziałania. Szereg otrzymywanych wyników wyrażonych
jest w uniwersalnych jednostkach, dlatego są powszechnie zrozumiałe i mogą być dalej
wykorzystywane.
6
Wszystko to zmierza w kierunku uzyskania danych liczbowych i obiektywizacji
co pozwala na porównanie efektów badań prowadzonych w różnych ośrodkach. Na chwilę
obecną można znaleźć wiele prac opisujących same techniki operacyjne oraz wyniki
funkcjonalne leczenia niestabilności stawu ramiennego, jednak ani w Polskiej
ani w światowej literaturze nie odnalazłam wielu opracowań dotyczących biomechaniki stawu
ramiennego po stabilizacji torebkowo – obrąbkowej metodą artroskopową. Dlatego
podejmuję próbę oceny funkcji i parametrów biomechanicznych stawu ramiennego po takim
zabiegu operacyjnym.

[link widoczny dla zalogowanych]